Historia teatru

Krystyna Skuszanka

 

Dyrektor Teatru Ludowego 1955 - 1963. 
ur. 1924 w Kielcach – zm. 2011 w Warszawie.

Absolwentka PWST Kraków 1952. W latach 1945-46 uczęszczała do Studia Starego Teatru w Krakowie. W roku 1949 ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Poznańskim, a w 1952 uzyskała dyplom reżyserski warszawskiej PWST. W tymże roku debiutowała jako reżyser „Sztormem” Władimira Billa-Białocerkowskiego w Państwowym Teatrze Ziemi Opolskiej, gdzie niebawem została kierownikiem artystycznym. Po trzech sezonach, w 1955 roku, została powołana na stanowisko dyrektora i kierownika artystycznego powstającego w Nowej Hucie Teatru Ludowego. Wraz z mężem, Jerzym Krasowskim, prowadziła Teatr Ludowy do 1963 roku, po czym oboje przenieśli się do Teatru Polskiego w Warszawie. Następnie, w latach 1965-71, była dyrektorem Teatru Polskiego we Wrocławiu, a w roku 1972 powróciła do Krakowa, gdzie objęła dyrekcję Teatru im. J. Słowackiego. Wykładała także w krakowskiej PWST. W latach 1983-90, również z Krasowskim, objęła Teatr Narodowy w Warszawie, w którym była kierownikiem artystycznym, a także reżyserowała.

Do ważniejszych prac reżyserskich Skuszanki należą:

„Balladyna” Juliusza Słowackiego – 1956,
„Burza” Williama Szekspira – 1959,
„Dziady” Adama Mickiewicza – 1962,
„Lilla Weneda” Juliusza Słowackiego – 1973,
„Akropolis” Stanisława Wyspiańskiego – 1978.

Największe premiery:

MYSZY I LUDZIE Johna Steinbecka, reż. J. Krasowski, scen. J. Szajna, prem. 20 maja 1956 103 przedstawienia, 34 720 widzów
KSIĘŻNICZKA TURANDOT Carla Gozziego, reż. K. Skuszanka, scen. J. Szajna, prem. 31 maja 1956 102 przedstawienia, 21 847 widzów
JACOBOWSKY I PUŁKOWNIK Franza Werfla, reż. J. Krasowski, scen. J. Szajna, prem. 20 stycznia 1957 84 przedstawienia, 28 602 widzów

Józef Szajna


Dyrektor Teatru Ludowego 1963-1966.
ur. 1922 w Rzeszowie, zm. 2008 w Warszawie.

Absolwent ASP w Krakowie 1952 grafik , 1953 scenograf. W czasie okupacji niemieckiej był więźniem obozów koncentracyjnych w Auschwitz i Buchenwaldzie, co w dużym stopniu zaważyło na charakterze jego twórczości artystycznej. Dyplom grafika uzyskał w krakowskiej ASP w roku 1952, a scenografa rok później. Następnie, do 1965 roku, zajmował się w Akademii pracą pedagogiczną, jednocześnie współpracując z Państwowym Teatrem Ziemi Opolskiej. W 1955 roku wraz Krystyną Skuszanką i Jerzym Krasowskim trafił do powstającego w Nowej Hucie Teatru Ludowego, w którym najpierw był scenografem i współinscenizatorem wielu przedstawień Skuszanki i Krasowskiego, a następnie - po ich odejściu do Warszawy w 1963 roku - objął dyrekcję Teatru. W tym okresie Szajna współpracował też z teatrami: Nowym w Łodzi, Dramatycznym w Warszawie oraz Teatrem 13 Rzędów w Opolu. W 1966 roku zrezygnował z pracy w Teatrze Ludowym na rzecz Starego Teatru, gdzie przez kolejne pięć sezonów był scenografem. W roku 1971 objął dyrekcję warszawskiego Teatru Klasycznego, przekształcając go w Teatr Studio, w którym zrealizował swoje najbardziej znane autorskie spektakle: "Witkacego" (1972), "Replikę IV" (1974), "Dantego" według "Boskiej Komedii" (1974), "Cervantesa" (1976). Równocześnie założył Galerię Sztuki Studio. Podjął też pracę na warszawskiej ASP, kierując podyplomowym Studium Scenografii. Dziesięć lat później, po ogłoszeniu stanu wojennego, zrezygnował z prowadzenia Centrum, realizując swoje autorskie przedstawienia w kraju i zagranicą. Związał się z rodzinnym Rzeszowem, gdzie na strychu Teatru im. W. Siemaszkowej w 1997 roku powstała Szajna Galeria. Prowadził szeroką działalność artystyczną nagradzaną na licznych międzynarodowych wystawach plastycznych i festiwalach teatralnych. Zajmował się zagadnieniami teatru organicznego i narracji wizualnej. Jego prace znajdują się w wielu muzeach świata i zbiorach prywatnych.

Najważniejsze premiery:

ZEMSTA Aleksandra Fredry, reż. O. Lipińska, scen. X. Zaniewska, prem. 7 maja 1966, 76 przedstawień, 27 381 widzów
ANTYGONA - SIEDMIU PRZECIW TEBOM Sofoklesa i Ajschylosa, reż. O. Lipińska, scen. J. Szajna, prem. 18 lipca 1964, 57 spektakli, 22 221 widzów
ZŁOTA RYBKA Jelizawiety Tarachowskiej, reż. W. Jarema, scen. M. Garlicki, prem. 11października 1963, 52 przedstawienia, 20 747 widzów.

Irena Babel

 

Dyrektor Teatru Ludowego 1966 - 1971.
ur. 1914 we Lwowie, zm. 1993 w Krakowie.

Absolwentka Studia Teatralnego przy Starym Teatrze w Krakowie 1946 Studio Teatralne przy Starym Teatrze w Krakowie ukończyła w 1946 roku i w tymże roku debiutowała na scenie Teatru Kameralnego TUR. Trzy lata później zdała eksternistyczny egzamin aktorski. Następnie pracowała przede wszystkim jako reżyser m.in. w Warszawie w Teatrze Nowym, Powszechnym (gdzie była też kierownikiem artystycznym) i Klasycznym oraz w Krakowie w Teatrze im. J. Słowackiego i Starym. W 1966 roku została dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru Ludowego w Nowej Hucie. Teatr Ludowy opuściła w 1971 roku, podejmując jednocześnie prace w krakowskiej PWST jako starszy wykładowca. Z uczelnią tą związana była z przerwami do 1989 roku. Jest też autorką monografii (1957) poświęconej aktorce Marii Dulębie, wykładowcy w Studiu przy Starym Teatrze. Zmarła w 1993 roku. Została pochowana na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. 1966 - 1971

Największe premiery: 

ZYGMUNTOWSKIE CZASY Józefa Ignacego Kraszewskiego, reż. I. Babel, scen. A. Kilian, prem. 6 kwietnia 1967, 79 przedstawień, 27 619 widzów.
ŚLUBY PANIEŃSKIE Aleksandra Fredry, reż. I. Byrska, scen. B. Stopka, prem. 27 kwietnia 1969, 72 przedstawienia, 25 525 widzów. 
WIŚNIOWY SAD Antona Czechowa, reż. I. Babel, scen. K. Pankiewicz, prem. 29 października 1967, 59 spektakli, 19 828 widzów.

Waldemar Krygier

 

 Dyrektor Teatru Ludowego 1971 - 1974 
ur. 1928 w Łodzi, zm. 2006 w Bełchatowie.

 Absolwent ASP Kraków 1957. Studia z zakresu scenografii ukończył w krakowskiej ASP w 1957 i zaraz potem założył Teatr 38, w którym, do roku 1959, przygotował prapremiery sztuk współczesnych dramaturgów europejskich: Becketta, Adamova i Geneta oraz eksperymentalne inscenizacje tekstów romantycznych. W latach 1960-65 współpracował z Jerzym Grotowskim i jego Teatrem Laboratorium. W 1970 roku ukończył studia reżyserskie w moskiewskim Instytucie Sztuki Teatralnej (GITIS). W roku 1971 objął dyrekcję Teatru Ludowego w Nowej Hucie. W 1974 roku odszedł z Teatru Ludowego i reżyserował m.in. w Bałtyckim Teatrze w Koszalinie i Teatrze Nowym w Zabrzu. W latach 1979-80 pracował w krakowskim Teatrze STU, kierując Ośrodkiem Pracy Twórczej w Ochodzy. W latach 1982-83 był reżyserem w Teatrze im. J. Szaniawskiego w Płocku, a następnie, do 1985 roku, w Teatrze Dramatycznym w Warszawie.

Największe premiery:


DZIEŃ DOBRY MARIO Aleksandra Bednarza, reż. A. Bednarz, scen. E. Oyrzanowska, prem. 29 października 1971, 73 przedstawienia, 5 623 widzów
CYRULIK SEWILSKI Gaetana Rossiniego, reż. W. Krygier, scen. M. Garlicki, prem. 3 października 1973, 62 przedstawienia, 20 631 widzów
ZACZAROWANE KWIATY Tadeusza Kożusznika, reż. A. Bednarz, scen. M. Garlicki, prem. 6 września 1973, 60 przedstawień, 23 872 widzów

Ryszard Filipski

 

Dyrektor Teatru Ludowego 1974-1979
Urodził się we Lwowie w 1934 roku.

Debiutował w 1954 roku w łódzkim Teatrze 7.15. Dyplom krakowskiej PWST uzyskał eksternistycznie w 1958 roku i rozpoczął pracę jako aktor w Teatrze Rozmaitości. W latach 1963-67 grał w Starym Teatrze. W 1966 roku założył teatr jednego aktora Eref-66, który działał do 1976 roku. Ze względu na warunki fizyczne był „etatowym twardzielem” polskiego kina, grając kapitana milicji, agenta kontrwywiadu, weterana wojennego czy legendarnego majora Hubala. W 1974 roku został dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru Ludowego w Nowej Hucie. W 1979 roku odszedł z teatru i został kierownikiem założonego przez siebie Zespołu Filmowego „Kraków”, a w latach 1982-87 zastępcą kierownika artystycznego Zespołu Filmowego „Iluzjon”. Pod koniec lat osiemdziesiatych wycofał się z życia publicznego. Owocem przemyśleń tego okresu była wydana w 1997 roku powieść „Mzehomo”. W 1993 roku wystąpił w filmie Waldemara Dzikiego „Lazarus”, a na dobre powrócił do aktorstwa w 2003 roku, grając w serialach: „Zaginiona” i „Kryminalni” oraz filmach: „Stara baśń” i „Pitbull”.

Największe premiery:

DZIŚ DO CIEBIE PRZYJŚĆ NIE MOGĘ Lecha Budreckiego i Ireneusza Kanickiego, reż. I. Kanicki, scen. I. Skoczeń, prem. 20 lipca 1974, 206 przedstawień, 87 419 widzów
ZIELONY GIL Tirso De Moliny, reż. R. Filipiki, scen. J. Groszang, prem. 20 lipca 1974, 113 przedstawień, 43 482 widzów PYZA NA POLSKICH DRÓŻKACH Hanny Januszewskiej, reż. I. Omąkowska, scen. J. Jaruga, prem. 1 lipca 1977, 111 przedstawień, 44 423 widzów

Henryk Giżycki

 

Dyrektor Teatru Ludowego 1979-1989
Urodził się w 1940 roku w Jankowcach.

Krakowską PWST ukończył w 1964 roku i rozpoczął pracę aktorską w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej. W latach 1965-67 występował w Teatrze im. S. Żeromskiego w Kielcach, a w latach 1967-70w Szczecińskich Teatrach Dramatycznych (w latach 1969-70 był też kierownikiem artystycznym w Teatrze 13 Muz). W 1970 roku wrócił do Krakowa i grał w Starym Teatrze, a od 1974 w Ludowym. Jednocześnie, od 1973 roku do 1976, był kierownikiem artystycznym teatru Eref 66. W latach 1975-79 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru im. S. Żeromskiego w Kielcach, po czym został dyrektorem Teatru Ludowego w Nowej Hucie. W 1989 roku przestał być dyrektorem Ludowego i powrócił do Starego Teatru. W latach dziewięćdziesiątych nie był związany z żadnym teatrem instytucjonalnym, powołał własną firmę teatralną Tespis i zrealizował kilka znaczących spektakli: monodram wg kazań księdza Piotra Skargi (powstał w czasie dokonujących się w Polsce przemian ustrojowych, prezentowany był niemal w całym kraju, ciesząc się autentycznym i zasłużonym powodzeniem), "Pana Tadeusza" oraz "Zemstę", w której zagrał Cześnika. Była to jego ostatnia rola. Zmarł w roku 1998.

Największe premiery:

BETLEJEM POLSKIE Lucjana Rydla, reż. H. Giżycki, scen. J. Napiórkowski, prem. 21 grudnia 1979, 417 przedstawień, 158 215 widzów
ZEMSTA Aleksandra Fredry, reż. S. Igar, scen. J. Napiórkowski, prem. 28 maja 1983, 234 przedstawienia, 79 130 widzów
PRZYGODY KOZIOŁKA MATOŁKA Kornela Makuszyńskiego, reż. M. Krygier, scen. E. Oyrzanowska-Zielonacka, prem. 29 marca 1985, 108 przedstawień, 37 402 widzów

Jerzy Fedorowicz

 

Dyrektor Teatru Ludowego 1989 - 2012
Urodził się w Polanicy Zdroju w 1947 roku.

Po ukończeniu w roku 1969 Wydziału Aktorskiego krakowskiej PWST grał w Teatrze Rozmaitości w Krakowie (sezon 1969/70), w Państwowych Teatrach Dramatycznych w Szczecinie (1970/71), a następnie Starym Teatrze w Krakowie (1971-1989). Występował w przedstawieniach reżyserowanych m.in. przez Konrada Swinarskiego i Andrzeja Wajdę. Ma na swoim koncie wiele ról filmowych. Dyrektor Teatru Ludowego od 1989 roku do listopada 2012 roku. Ważnym aspektem działalności teatralnej Fedorowicza jest Terapia przez sztukę, w ramach tego programu wyreżyserował w Teatrze Ludowym m.in. spektakle: "Romeo i Julia" Szekspira, w którym w role zwaśnionych rodów wcielili się przedstawiciele subkultur - punków i skinów, "Tragedia o polskim Scylurusie" w wykonaniu pacjentów Monaru, a także spektakl w wykonaniu dzieci z domu dziecka "Mały książę" według Antoine`a de Saint-Exupéry`ego. Jednocześnie z pracą w teatrze prowadzi działalność publiczną. W latach 1990-1991 był dyrektorem Wydziału Kultury Urzędu Miasta Krakowa. Od 1994 do 1998 roku zasiadał w Radzie Miasta Krakowa, pełniąc funkcję przewodniczącego Komisji Kultury i Ochrony Zabytków. Natomiast od 1998 roku do października 2005 był radnym Sejmiku Województwa Małopolskiego i przewodniczył Komisji Kultury. Od października 2005 roku jest posłem na Sejm V kadencji.

Największe premiery:

POSKROMIENIE ZŁOŚNICY Williama Szekspira, reż. J. Stuhr, scen. E. Krywsza, prem. 5 czerwca 1991, 225 przedstawień, 38 379 widzów
MIESZCZANIN SZLACHCICEM Moliera, reż. J. Stuhr, scen. E. Krywsza, prem. 12 czerwca 1993, 118 przedstawień, 42 291 widzów
MACBETH Williama Szekspira, reż. J. Stuhr, scen. E. Krywsza, prem. 16 grudnia 1995, 164 przedstawienia, 20 119 widzów

Jacek Strama

p.o Dyrektor Teatru Ludowego 2005 - 2012
Dyrektor Teatru ludowego 2012 - 2016
Urodził się w Krakowie 1947 roku.

Absolwent PWST w Krakowie 1971. Debiut 24.05.1970 r. Na scenie Kameralnej Starego Teatru jako Roger w sztuce Edwarda Albeego "Wszystko w ogrodzie" w reż. Jerzego Jarockiego. W 1994 roku odszedł z teatru, założył firmę AB Film Production, w której wyprodukował kilkanaście spektakli Teatru TV w reżyserii min: Krystiana Lupy, Mikołaja Grabowskiego, Rudolfa Zioło, Agnieszki Glińskiej, Jana Kidawy - Błońskiego, Tadeusza Malaka. W roku 2000, w Gdańsku, otrzymał Nagrodę Producentów na Festiwalu Niptel w kategorii Film i Teatr TV za produkcję spektaklu "Republika Marzeń" w reż. Rudolfa Zioło. Był producentem 63 odcinków telewizyjnego cyklu "Rozmów na koniec wieku", oraz 15 odcinków "Rozmów na nowy wiek". Jest współautorem scenariusza i reżyserem 15-sto odcinkowego serialu dokumentalnego "Mój Kraków" wyprodukowanego przez OTV Kraków dla TV Polonia. Był producentem 21 filmów dokumentalnych z cyklu "Małe Ojczyzny" pod redakcją Prof. Michała Bogusławskiego, oraz 10-ciu inntch filmów dokumentalnych w reż. m.in: Marty Meszaros, Michała Bogusławskiego, Krzysztofa Miklaszewskiego, Cezarego Nowickiego oraz Krzysztofa Bukowskiego, który za film "Czytając Sienkiewicza na pustyni Negev" otrzymał Nagrodę Specjalną Brązowy Lajkonik na festiwalu w Krakowie w 2000 r. W 2002 roku, na zaproszenie dyr. Jerzego Fedorowicza , wrócił do teatru. Od września 2002 pracuje w Teatrze Ludowym jako Zastępca dyrektora i aktor, a od 19.10.2005 jako Dyrektor Teatru w zastępstwie. Powołany na stanowisko dyrektora 28 grudnia 2012 roku.